Nie ulega wątpliwości, że elektroniczny obrót prawny posiada własną specyfikę. Często zwraca się uwagę na charakterystyczne dla niego aspekty, takie jak: (i) anonimowość, która znacznie utrudnia identyfikację stron, co może wiązać się z ryzykiem ukrycia lub zmiany tożsamości oraz (ii) wysokie ryzyko związane z bezpieczeństwem informacji, w szczególności poprzez możliwość przechwycenia lub zmodyfikowania danych przez osobę trzecią. Mimo wszystko, obecnie prawdopodobnie już w każdym ułamku sekundy za pośrednictwem sieci zawarta zostaje nowa umowa – najczęściej za pomocą wzorca umownego, które także są już stałym elementem sieciowego krajobrazu. Osoba, która zamierza związać się umową, przyjmuje wzorzec bezwarunkowo, zachowując jedynie możliwość kształtowania najistotniejszych elementów transakcji, takich jak: ilość, rodzaj, waluta lub sposób płatności. W tym kontekście, przywołać warto trzy podstawowe formy umożliwiające zawarcie umowy w cyberprzestrzeni za pośrednictwem wzorca:
- Metoda click-wrap – jest zazwyczaj stosowana w przypadku pobierania oprogramowania z Internetu, rejestracji na portalach internetowych lub robienia zakupów w sieci. Na właściwej stronie lub podstronie (najczęściej tej samej, która powoduje konieczność akceptacji wzorca) udostępniony zostaje wzorzec umowy wraz z komunikatem o konieczności zapoznania się z jego treścią oraz wyrażenia akceptacji postanowień;
- Metoda browse-wrap – w przeciwieństwie do metody click-wrap, wzorzec nie jest bezpośrednio wyświetlany na ekranie (komputera, tabletu, smartfona). Postanowienia wzorca umowy zostają ujawnione dopiero po kliknięciu w odnośnik, przenoszący użytkownika na odpowiednią stronę zawierającą np. ogólne warunki umowy;
- Metoda shrink-wrap – sprowadza się do poinformowani użytkownika, że będzie związany postanowieniami wzorca umownego od momentu pierwszego użycia produktu (np. pierwszego uruchomienia programu lub instalacji oprogramowania). Oczywiście użytkownik powinien mieć możliwość uprzedniego zapoznania się z wzorcem, jeszcze przed zakupem produktu – co następuje np. poprzez zamieszczenie stosownego dokumentu na właściwej stronie internetowej.
Warto także wspomnieć, iż umowy zawierane pomiędzy konsumentami bywają określane jako C2C (Consumer to Consumer), pomiędzy przedsiębiorcami jako B2B (Business to Business), między konsumentami a przedsiębiorcami jako C2B (Consumer to Business), zaś pomiędzy administracją publiczną a przedsiębiorcami jako A2B (Administration to Business). Oczywiście umowy zawierane w sieci za pośrednictwem wzorca umownego w zdecydowanej większości przypadków zawierane są pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą.
Mateusz Kamm – Radca prawny
