Cykl dot. Zielonych Certyfikatów: Certyfikacja ekologiczna w zakresie energetyki w Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej

sty 30, 2023

W ślad za pierwszą i drugą częścią cyklu dot. opracowań w zakresie certyfikatów ekologicznych zapraszamy do zapoznania się z kolejnym materiałem z serii: Certyfikaty ekologiczne cz. III – Certyfikacja ekologiczna w zakresie energetyki w Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej

Informacje w przedmiocie certyfikacji ekologicznych w zakresie energetyki w Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej

1. Podmiot wydający zielone certyfikaty energetyczne
1.1. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej

Stany Zjednoczone nie mają obecnie krajowego rejestru REC. Proces certyfikacji jest przeprowadzany przez Center of Resource Solutions i wymaga przeprowadzenia weryfikacji przez stronę trzecią przez niezależnego certyfikowanego księgowego lub certyfikowanego audytora wewnętrznego.

Federalny Program Zarządzania Energią (FEMP) Departamentu Energii Stanów Zjednoczonych (DOE) uznaje, że RECs „reprezentują technologiczne i środowiskowe (nieenergetyczne) atrybuty energii wytwarzanej z źródeł odnawialnych” i potwierdza, że „mogą być sprzedawane oddzielnie od megawatogodziny generycznej energii elektrycznej, z którą są powiązane”, co „pozwala klientom zrekompensować procent ich rocznego zużycia energii z certyfikatami wygenerowanymi gdzie indziej.” FEMP wymaga, aby agencje federalne zachowały własność REC w celu wykazania zużycia energii odnawialnej zgodnie z ustawą o polityce energetycznej z 2005 r. i zarządzenie wykonawcze 13423, i potwierdza, że „zatrzymanie REC, która wyraźnie stwierdza, że Federalna agencja zachowuje lub wyklucza przekazywanie innym stronom wszystkich atrybutów energii odnawialnej i nieenergetycznych atrybutów projektu jest najlepszym dowodem spełnienia tego standardu.”

Nadrzędność REC w celu wykazania dobrowolnego wykorzystania odnawialnej energii elektrycznej i cechy jej produkcji jest uznawana przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (EPA), US DOE, US Federal Trade Commission (FTC), The Climate Registry, CDP (dawniej Carbon Disclosure Project) i między innymi Center for Resource Solutions (CRS)/Green-e.

Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska i Departament Energii USA uznały REC jako „prawa własności do środowiska, korzyści z wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.”

1.2. Unia Europejska

Podmiotem zrzeszającym podmioty wydające certyfikaty energetyczne w UE jest Association of Issueing Bodies (AIB) – europejskie stowarzyszenie, które promuje stosowanie znormalizowanego systemu opartego na zharmonizowanym środowisku, strukturach i procedurach w celu zapewnienia niezawodnego działania międzynarodowych systemów certyfikatów energetycznych.

2. Podstawa prawna

1) USA:
– Ustawa o regulacjach użyteczności publicznej (PURPA, Pub.L. 95-617, 92 Stat. 3117, uchwalona 9 listopada 1978),
– Amerykańska ustawa o czystej energii i bezpieczeństwie z 2009 r. (ACES)
– Executive Order 13514

2) Unia Europejska:
– DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r.
w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE [Dyrektywa RES]
– DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE
– DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2018/844 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej

3. Procedura ubiegania się o przyznanie certyfikatu lub o upoważnienie do jego sprzedaży/wydawania 3.1. USA
REC można kupić od sprzedawców REC w dowolnym momencie, co czyni je jednym z najbardziej elastycznych sposobów osiągnięcia celów w zakresie energii odnawialnej. Korporacje zazwyczaj kupują je hurtowo, aby pokryć duży procent zużycia energii elektrycznej.
Jeśli podmiot zainteresowany certyfikatem REC jest klientem jednego z 850 zakładów energetycznych w USA, które oferują program zielonej energii, nie muszą kupować energii odnawialnej przez zewnętrznego dostawcę. Zamiast tego mogą kupić REC za pośrednictwem swojego dostawcy energii elektrycznej.

Oto cztery najczęstsze sposoby, w jakie korporacje zdobywają REC:
– Kupowanie „rozdzielonych” REC
Rozdzielone REC można kupić od sprzedawców REC w dowolnym momencie, co czyni je jednym z najbardziej elastycznych sposobów osiągnięcia celów w zakresie energii odnawialnej. Korporacje zazwyczaj kupują je hurtowo, aby pokryć duży procent zużycia energii elektrycznej. Dopóki REC został wygenerowany w kwalifikującym się 21-miesięcznym oknie dla okresu wydajności, do którego są stosowane, będą one liczone do celów dotyczących energii odnawialnej. W raportach zrównoważonego rozwoju zaleca się, aby REC były rozdzielone równomiernie we wszystkich obiektach proporcjonalnie do ich zużycia energii elektrycznej, tak aby każdy obiekt miał taki sam procent swojego zużycia pokrywany przez REC.
– Umowy na zakup energii
Umowa zakupu energii (PPA) to umowa pomiędzy „odbiorcą” (np. korporacją) a deweloperem projektu energii odnawialnej. Istnieją dwa główne rodzaje umów PPA: fizyczne i wirtualne. Choć mechanika jest różna, we wszystkich typach kontrakt gwarantuje, że deweloper otrzyma stałą cenę za każdą megawatogodzinę (MWh) sprzedanej przez siebie energii (do określonej liczby MWh), a w zamian korporacja otrzymuje związane z nią REC. Umowy PPA to umowy długoterminowe, obejmujące 10-20 lat. REC są dostarczane z biegiem czasu, ponieważ projekt produkuje i sprzedaje energię.
– Opcje dostawców energii: programy zielonej energii, zielone taryfy
Wielu dostawców energii elektrycznej, w tym przedsiębiorstwa użyteczności publicznej i konkurencyjni dostawcy, oferuje teraz swoim klientom sposoby na zakup energii odnawialnej i otrzymanie w zamian REC. Należą do nich programy zielonej energii lub zielonych cen, które są zobowiązaniami krótkoterminowymi, a także ekologiczne taryfy, które są umowami długoterminowymi.
– Samogenerowanie z obiektów należących do firmy (na miejscu lub poza nim)
Procedura uzyskania upoważnienia do wydawania certyfikatów REC składa się z następujących etapów:

3.2. UE

Europejski system certyfikatów energetycznych (EECS) to finansowane komercyjnie, zintegrowane europejskie ramy wydawania, przechowywania, przekazywania i innego rodzaju przetwarzania zapisów elektronicznych. Został opracowany przez Stowarzyszenie Organów Wydających (AIB), zgodnie z propozycją Dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii. EECS opiera się na koncepcji zaproponowanej przez Basic Commitment of the Renewable Energy Certificate System (RECS) i obsługuje wszystkie rodzaje energii elektrycznej, niezależnie od źródła lub technologii produkcji. Zakres i cel EECS obejmuje obecnie wszystkie formy energii elektrycznej i wspiera dyrektywę 2012/27 / WE (dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej).

Wysoko rozwinięte rynki energii elektrycznej korzystają z certyfikacji Gwarancji Pochodzenia (GO), co często ma miejsce w przypadku energii odnawialnej. Ten certyfikat zawiera informacje o atrybutach wytwarzania energii elektrycznej, do której się odnosi, takich jak źródło, moc i wiek elektrowni. Certyfikacja jest szczególnie ważna, biorąc pod uwagę jej użyteczność w udowodnieniu, że sprzedana lub zużyta energia pochodzi ze źródła wskazanego w certyfikacie.

EECS został opracowany, aby służyć jako system normalizacji europejskich GO. Jest używany przez ponad 20 krajów współpracujących z AIB. Organizacja utrzymuje, że system certyfikacji ma zapewniać „w sposób zgodny z prawem UE i odpowiednimi przepisami krajowymi, że systemy działające w ramach EECS są niezawodne, bezpieczne i interoperacyjne.”

Certyfikaty EECS mogą być wydawane tylko właścicielom Urządzeń Produkcyjnych, które zostały pomyślnie zarejestrowane w Programie EECS. Rejestracja wiąże się z formalnym wnioskiem.

Wniosek o rejestrację w ramach EECS wymaga od właściciela Urządzenia Produkcyjnego dostarczenia informacji o sobie i Urządzeniu Produkcyjnym, w tym o odpowiedniej technologii i możliwych źródłach energii, datach uruchomienia i wydajności oraz szczegółach otrzymanego wsparcia publicznego. Takie wnioski muszą również zawierać szczegóły dotyczące ustaleń dotyczących pomiaru źródeł energii i produkcji, w tym obecności wszelkich pomocniczych urządzeń produkcyjnych, obiektów magazynowych i zapotrzebowania na miejscu. Rejestracja wymaga, aby Urządzenie Produkcyjne spełniało wymagania prawne oraz wymagania odpowiedniego Systemu EECS – Członek Programu jest uprawniony do kontroli Urządzenia Produkcyjnego w celu potwierdzenia. Rejestrujący są odpowiedzialni za powiadamianie lokalnego Członka Programu o wszelkich zmianach w Produkcji Urządzenia. Po zarejestrowaniu urządzenia produkcyjnego może ono wydawać Certyfikaty EECS. Pomiary wytworzonej energii będą wykonywane przez organ zatwierdzony do tego przez członka programu lub upoważniony do tego przez właściwy organ wyznaczony przez rząd do przeprowadzania takich pomiarów.

Certyfikaty EECS, które są dopuszczone do obrotu to te, które reprezentują energię dopływającą do sieci. Zostaną one wyprodukowane po odliczeniu wszelkiej energii zużytej przez pomocnicze jednostki produkcyjne lub utraconej przez pomocnicze magazyny.

Główne przepisy dyrektywy RES dotyczące OZE są zawarte w art. 19, który zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, że GO wydawane są na żądanie przez producentów energii elektrycznej, gazu, wodoru, ogrzewania lub chłodzenia) z kwalifikujących się odnawialnych źródeł energii, zgodnie z definicją zawartą w Dyrektywie OZE. System jest całkowicie dobrowolny, a poszczególni producenci mogą zdecydować, czy chcą złożyć taki wniosek.

Certyfikaty EECS-GO są wydawane w państwach członkowski UE na zasadach dookreślonych przez przepisy krajowe. Poniżej przedstawione zostały poszczególne etapy określania warunków wydawania certyfikatów GO w państwach członkowskich.

4. Długość ważności wydanego certyfikatu

4.1. USA

Uprawnienie do korzystania z REC wygasa z końcem piątego roku kalendarzowego następującego po roku ich wygenerowania. Umowy PPA to umowy długoterminowe, obejmujące 10-20 lat. Rozdzielone REC są zakupywane na perspektywiczny lub wsteczny okres wydajności, który zwykle wynosi 12 miesięcy i może obejmować rok kalendarzowy, rok podatkowy lub inny 12-miesięczny okres.

4.2. UE

Gwarancje pochodzenia są ważne przez 12 miesięcy od wytworzenia odpowiedniej jednostki energii.

5. Nadzór i kontrole

5.1. USA

Center of Resource Solutions prowadzi listę audytorów spełniających kryteria umieszczenia na stronie internetowej programu. Coraz częściej REC są przypisywane unikalnym numerom identyfikacyjnym i śledzone przez regionalne systemy/rejestry śledzenia, takie jak WREGIS, NEPOOL, GATS, ERCOT, NYGATS, NAR, MIRECS, NC-RETS, NVTREC i M-RETS.

5.2. UE

Proces przeglądu składa się z czterech faz:
a) plan przeprowadzenia przeglądu i oceny;
b) systematyczne zapisywanie uwag (obiektywnych faktów) w sprawozdaniu z przeglądu;
c) metodyczna ocena obserwacji, prowadząca do wniosku;
d) decyzja właściwego organu AIB na podstawie pisemnej dokumentacji w standardowym formularzu.

Zespół oceniający otrzyma dokumentację niezbędną do oceny.

Formalnie zweryfikowaną wersją dokumentacji Członka Schematu będzie formularz w języku angielskim. Wersje w języku ojczystym mogą być również zamawiane i sprawdzane.

Wytyczne, listy kontrolne i standardowe formularze w rozdziałach niniejszego dokumentu opisujące każdy przypadek Panelu Oceniającego pomogą Panelowi zidentyfikować wymaganą dokumentację.

Odwzorowanie wymagań Reguł EECS na ich obowiązujące terminy w Protokole Domeny tworzy matrycę odniesienia dla przeglądu. W tym celu należy użyć formatu podanego w Załączniku 2. Ta macierz musi zawierać wszystkie mapowania sekcji Reguł EECS pokazane w tabeli mapowania EECS-Domain Protocol. Należy zauważyć, że strona protokołu domeny mapowań podanych w tym dokumencie odnosi się do szablonu protokołu domeny i powinny zostać zmienione w razie potrzeby dla protokołu domeny członka dla rozważanego systemu EECS.

Podczas przeglądania dokumentacji, obserwacje są rejestrowane w celu późniejszej oceny za pomocą rejestru obserwacji.

Zespół Oceniający powinien prosić Członka o wyjaśnienie wszelkich kwestii, które uważa za niewystarczająco jasne. Zespół oceniający oceni uwagi w kontekście działalności członka i wymagań zasad EECS.

Zespół Oceniający powinien utrzymywać dialog z Członkiem podczas fazy oceny i dać Członkowi możliwość komentowania i korygowania wszelkich kwestii poruszonych w obserwacjach. Odpowiedzi członków i oceny Panelu są zapisywane w rejestrze obserwacji. Nierozwiązane problemy należy odpowiednio zgłosić. Harmonogram oceny może zostać przedłużony za zgodą Członka i Zespołu Oceniającego. Wynikiem etapu oceny jest opracowanie raportu. Treść raportu musi być zgodna z wymogami wszelkich umów o zachowaniu poufności między osobami w Panelu a Członkiem, a jednocześnie musi zawierać odpowiedni poziom informacji, aby uzasadnić wyciągnięte wnioski.

Gdy nierozstrzygnięte uwagi dotyczące oceny zostały rozwiązane lub nie mogą być rozwiązane, Panel Oceniający umieści Protokół Dziedziny i raport z przeglądu w Sekcji Członków na stronie internetowej w celu uzyskania komentarzy i wkładów wszystkich członków Systemu i roześle zaproszenie z linkiem.

Członkowie mają dwa tygodnie na wniesienie wkładu w wyniki przeglądu i zadawanie pytań Panelowi Oceniającemu. Następnie zostanie zorganizowany Przegląd Telco, na który wszyscy członkowie i Profesjonalni Recenzenci zostaną zaproszeni i będą mieli możliwość przedstawienia swoich komentarzy. Zespół Oceniający włącza uwagi do raportu z przeglądu i przesyła je do ocenianego Członka lub wnioskodawcy w celu udzielenia odpowiedzi na uwagi, tak aby przegląd został zakończony na czas w celu rozpatrzenia i formalnego zatwierdzenia na następnym posiedzeniu odpowiedniego organu AIB, zgodnie ze statutem i zasadami EECS.

Po zakończeniu przeglądu i oceny, uwagi, raport i dostosowany Protokół Domeny są przesyłane do Sekretariatu Ogólnego przez Zespół Oceniający.

Obserwacje są publikowane dla Członków jako odniesienie do:
a) kolejnych paneli oceniających, w których uczestnikiem jest ten sam członek;
b) Panel Oceniający powołany w celu monitorowania skuteczności procesu przeglądu.

Jeden z recenzentów przygotowuje referat, który zostanie wniesiony do właściwego organu AIB.

W przypadku audytów członkowskich przewodniczący Grupy Profesjonalnych Recenzentów lub zastępca wyznaczy audytowanych członków i poinformuje Grupę Schematu o zatwierdzeniu/niezatwierdzeniu audytów sfinalizowanych przez audytorów i uczestników Review Telco. Grupa Schematu formalnie podejmie decyzję o potwierdzeniu zatwierdzenia audytu, a tym samym odciąży komisję rewizyjną z ich odpowiedzialności. Zastrzeżenia lub zmiany w ostatniej chwili ograniczają się do kwestii związanych z legalnością i zgodnością z ramami EECS. Sekretarz Generalny zachowa sprawozdanie i uwagi przez okres nie krótszy niż 10 lat.

Przegląd procesu

Grupa Profesjonalnych Recenzentów będzie monitorować skuteczność i przeprowadzać okresowe przeglądy procesu przeglądu.

Raport podsumowujący przegląd procesu będzie zawierał:
a) wykaz przeglądów/ocen przeprowadzonych od czasu poprzedniego przeglądu;
b) informacje zwrotne od Członków Zespołu Oceniającego i Członków ocenianych;
c) czy wytyczne i listy kontrolne zostały prawidłowo zastosowane;
d) sprawdzenie archiwów ocen Sekretarza Generalnego;
e) ocenę bieżącej wartości przeglądów/ocen.

Raport z takiego przeglądu utworzy dokument decyzyjny dla Jednostki EECS.

6. Koszty

6.1. USA

Ceny zależą od wielu czynników, takich jak rocznik, w którym zostały wygenerowane REC, lokalizacja obiektu, czy występuje napięta sytuacja podaży/popytu, czy rodzaj wytwarzanej mocy. Na przykład certyfikaty energii odnawialnej słonecznej (SREC) są bardziej wartościowe w 16 stanach, które odłożyły część RPS specjalnie na energię słoneczną . To zróżnicowanie ma na celu promowanie różnorodności w miksie energii odnawialnej, która na niezróżnicowanym, konkurencyjnym rynku OZE sprzyja ekonomii i skali osiąganej przez farmy wiatrowe.

W Stanach Zjednoczonych ceny dla SREC generalnie spadły od 2010 do 2014 roku. W New Jersey cena dla SREC w 2010 wynosiła 665,04 USD w lipcu 2010 roku i około 160 USD w maju 2014 roku dla SREC wygenerowanych w różnych latach. W Delaware cena dla SREC 2010 wynosiła 255 USD w lipcu 2010 i około 50 USD w maju 2014 dla SREC wygenerowanych w różnych latach3. Ceny zakupu RECS w latach 2015-2017 wynosiły średnio od 0,15 do 0,045 USD za wyprodukowaną kWh4W 2021 r. ceny SREC wahają się od 10 USD do ponad 400 USD w zależności od stanu rynku SREC.5

New Jersey

Delaware

USA

Chociaż wartość REC zmienia się, większość sprzedawców jest prawnie zobowiązana do „dostarczania” REC swoim klientom w ciągu kilku miesięcy od daty ich wygenerowania. Inne organizacje sprzedają jak najwięcej REC, a następnie wykorzystają fundusze, aby zagwarantować konkretną stałą cenę za MWh wytworzoną przez przyszłą farmę wiatrową, na przykład czyniąc budowę farmy wiatrową perspektywą wykonalną finansowo. Dochód zapewniany przez REC i długoterminowo ustabilizowany rynek może wygenerować dodatkową zachętę potrzebną do budowy elektrowni wykorzystujących odnawialne źródła energii.

6.2. UE

Członkowie AIB nie posiadają informacji o cenach certyfikatów (są one wymieniane między uczestnikami rynku bez udziału organów wydających lub wiedzy o szczegółach transakcji).

W 2018 r. ceny Gwarancji Pochodzenia utrzymywały się na historycznie wysokich poziomach – ceny wahały się od 1,0 do 2,5 EUR dla jakości standardowych. Połączenie stałego wzrostu popytu i wyższych cen wydawało się być sygnałem alarmowym dla wielu interesariuszy, konsumentów i decydentów. Te poziomy cen w połączeniu ze zwiększonymi wolumenami sprzedaży spowodowały znacznie wyższą wartość rynkową. Gorącym tematem stało się przechwycenie tych strumieni przychodów i zapewnienie reinwestycji w nowe moce odnawialne. Rynek się dostosował i obecnie cena hurtowa Gwarancji Pochodzenia 2019 wiatru wynosi 0,40 – 0,50 euro, a na rok 2020 0,75 – 0,85 euro za MWh. Przewiduje się, że w 2030 r. ceny wyniosą od 2 do 2,5 EUR za MWh.6

*cena oszacowana/przewidywana

Małgorzata Puto – Prawnik
Konsultacje: Justyna Bójko – Radca prawny, Partner Zarządzający

1 The Legal Basis for Renewable Energy Certificates, Center for Resource Solutions, June 17, 2015.
2 https://web.archive.org/web/20121021172843/http://www.dsireusa.org/solar/solarpolicyguide/?id=21
3 https://www.srectrade.com/markets/rps/srec/introduction, https://www.srectrade.com/markets/rps/srec/delaware, https://www.srectrade.com/markets/rps/srec/new_jersey, https://www.nj.com/gloucester-county/2011/10/solar_panel_investors_upset_as.html.
4 https://web.archive.org/web/20140714234954/http://apps3.eere.energy.gov/greenpower/markets/certificates.shtml?page=1
5 https://www.solsystems.com/srec-services/state-srec-markets/ohio-srecs/, https://www.solsystems.com/srec-services/state-srec-markets/washington-dc-srecs/.
6 https://www.ecohz.com/press-releases/the-european-market-for-renewable-energy-reaches-new-heights/

Kto może pozwać zarząd za szkodę wyrządzoną spółce?

Przesłanki odpowiedzialności w przypadku zarządu są regulowane przez kodeks cywilny i modyfikowane przez kodeks spółek handlowych. Według art. 293 § 1 k.s.h., członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki z...

Zbycie przedsiębiorstwa w trybie Ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego

Wobec kształtującej się dopiero praktyki wykonania Ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1497 z późn. zm.)...

Kancelaria JBW partnerem prawnym konferencji „Polska-Ukraina-Świętokrzyskie. Przestrzeń dla wspólnego biznesu” 22.11.2023

W dniu 22.11.2023 r. Kancelaria JBW wzięła udział w Konferencji pn. „Polska-Ukraina-Świętokrzyskie. Przestrzeń dla wspólnego biznesu”, którego była także patronem prawnym. Organizatorem konferencji była Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza Przedstawicielstwo w Kielcach,...

Krótki przewodnik po Green Lease

Krótki przewodnik po Green Lease Rynek nieruchomości szuka sposobów na realizację celów zrównoważonego rozwoju, sposobów na zmniejszenie swojego śladu węglowego, zwiększenia atrakcyjności. Przyczyniło się to do powstania nowego typu umowy najmu komercyjnego zwanego...

ESG – rozwijamy praktykę

Pojęcie „dalszego odszkodowania” z tytułu opóźnionego, odwołanego lotu lub odmowy przyjęcia na pokład

O prawie pasażera do uzyskania zryczałtowanego odszkodowania w przypadku odwołania, opóźnienia lotu lub odmowy przyjęcia na pokład pisaliśmy w poprzednich artykułach:...

Błąd na tablicy odlotów?

Lotniska odgrywają kluczową rolę w dzisiejszym świecie, zapewniając połączenia międzynarodowe i umożliwiając milionom ludzi podróżowanie w różne zakątki globu. W tym złożonym środowisku, gdzie często panuje pośpiech i deficyt czasu, tablice odlotów i przylotów pełnią...

Obowiązek pomocy pasażerom o ograniczonej sprawności w przewozie lotniczym

Osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub pasażerowie o ograniczonej mobilności stanowią jedną z najszybciej rosnących grup pasażerów w lotnictwie. Podróżnymi są też coraz częściej małe dzieci. Czy ich uprawniani są podobne? Czy port lotniczy może odmówić...

Znaj swoje prawa w podróży – zapowiedź kontynuacji cyklu o prawie lotniczym

Rozpoczęły się wakacje, na lotniskach tłumy. Okres nasilonego ruchu turystycznego to też czas sprawdzianu dla działalności operacyjnej przewoźników lotniczych. Prawdopodobnie podejmą oni wszelkie racjonalne środki aby uniknąć opóźnień lub odwołania lotów. Jeśli jednak...

Holizm prawniczy i nowe zawody prawnicze

Rolą prawnika jest ustalenie nie tylko celu jaki Klient chce osiągnąć, lecz także przyczyn dla których chce go osiągnąć. Czy zatem prawo jest nauką społeczną która wymaga podejścia holistycznego? Holizm (z greckiego holos, czyli całość) to filozoficzna koncepcja...

Zbycie przedsiębiorstwa w trybie Ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego

Wobec kształtującej się dopiero praktyki wykonania Ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1497 z późn. zm.)...

Kancelaria JBW partnerem prawnym konferencji „Polska-Ukraina-Świętokrzyskie. Przestrzeń dla wspólnego biznesu” 22.11.2023

W dniu 22.11.2023 r. Kancelaria JBW wzięła udział w Konferencji pn. „Polska-Ukraina-Świętokrzyskie. Przestrzeń dla wspólnego biznesu”, którego była także patronem prawnym. Organizatorem konferencji była Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza Przedstawicielstwo w Kielcach,...

Krótki przewodnik po Green Lease

Krótki przewodnik po Green Lease Rynek nieruchomości szuka sposobów na realizację celów zrównoważonego rozwoju, sposobów na zmniejszenie swojego śladu węglowego, zwiększenia atrakcyjności. Przyczyniło się to do powstania nowego typu umowy najmu komercyjnego zwanego...

ESG – rozwijamy praktykę

Pojęcie „dalszego odszkodowania” z tytułu opóźnionego, odwołanego lotu lub odmowy przyjęcia na pokład

O prawie pasażera do uzyskania zryczałtowanego odszkodowania w przypadku odwołania, opóźnienia lotu lub odmowy przyjęcia na pokład pisaliśmy w poprzednich artykułach:...

Błąd na tablicy odlotów?

Lotniska odgrywają kluczową rolę w dzisiejszym świecie, zapewniając połączenia międzynarodowe i umożliwiając milionom ludzi podróżowanie w różne zakątki globu. W tym złożonym środowisku, gdzie często panuje pośpiech i deficyt czasu, tablice odlotów i przylotów pełnią...

Obowiązek pomocy pasażerom o ograniczonej sprawności w przewozie lotniczym

Osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub pasażerowie o ograniczonej mobilności stanowią jedną z najszybciej rosnących grup pasażerów w lotnictwie. Podróżnymi są też coraz częściej małe dzieci. Czy ich uprawniani są podobne? Czy port lotniczy może odmówić...

Znaj swoje prawa w podróży – zapowiedź kontynuacji cyklu o prawie lotniczym

Rozpoczęły się wakacje, na lotniskach tłumy. Okres nasilonego ruchu turystycznego to też czas sprawdzianu dla działalności operacyjnej przewoźników lotniczych. Prawdopodobnie podejmą oni wszelkie racjonalne środki aby uniknąć opóźnień lub odwołania lotów. Jeśli jednak...

Holizm prawniczy i nowe zawody prawnicze

Rolą prawnika jest ustalenie nie tylko celu jaki Klient chce osiągnąć, lecz także przyczyn dla których chce go osiągnąć. Czy zatem prawo jest nauką społeczną która wymaga podejścia holistycznego? Holizm (z greckiego holos, czyli całość) to filozoficzna koncepcja...

Nowe zasady  sprzedaży produktów rolnych lub spożywczych oraz wyrobów rękodzieła wytworzonych w gospodarstwie rolnym

Od dnia 1 stycznia 2022 r. obowiązuje Ustawa z dnia 29 października 2021 r.[1] o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników, która wprowadza obowiązek każdej gminy do wyznaczenia miejsca do prowadzenia handlu w piątki i soboty....

Kancelaria JBW partnerem prawnym konferencji „Polska-Ukraina-Świętokrzyskie. Przestrzeń dla wspólnego biznesu” 22.11.2023

W dniu 22.11.2023 r. Kancelaria JBW wzięła udział w Konferencji pn. „Polska-Ukraina-Świętokrzyskie. Przestrzeń dla wspólnego biznesu”, którego była także patronem prawnym. Organizatorem konferencji była Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza Przedstawicielstwo w Kielcach,...

Krótki przewodnik po Green Lease

Krótki przewodnik po Green Lease Rynek nieruchomości szuka sposobów na realizację celów zrównoważonego rozwoju, sposobów na zmniejszenie swojego śladu węglowego, zwiększenia atrakcyjności. Przyczyniło się to do powstania nowego typu umowy najmu komercyjnego zwanego...

ESG – rozwijamy praktykę

Pojęcie „dalszego odszkodowania” z tytułu opóźnionego, odwołanego lotu lub odmowy przyjęcia na pokład

O prawie pasażera do uzyskania zryczałtowanego odszkodowania w przypadku odwołania, opóźnienia lotu lub odmowy przyjęcia na pokład pisaliśmy w poprzednich artykułach:...

Błąd na tablicy odlotów?

Lotniska odgrywają kluczową rolę w dzisiejszym świecie, zapewniając połączenia międzynarodowe i umożliwiając milionom ludzi podróżowanie w różne zakątki globu. W tym złożonym środowisku, gdzie często panuje pośpiech i deficyt czasu, tablice odlotów i przylotów pełnią...

Obowiązek pomocy pasażerom o ograniczonej sprawności w przewozie lotniczym

Osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub pasażerowie o ograniczonej mobilności stanowią jedną z najszybciej rosnących grup pasażerów w lotnictwie. Podróżnymi są też coraz częściej małe dzieci. Czy ich uprawniani są podobne? Czy port lotniczy może odmówić...

Znaj swoje prawa w podróży – zapowiedź kontynuacji cyklu o prawie lotniczym

Rozpoczęły się wakacje, na lotniskach tłumy. Okres nasilonego ruchu turystycznego to też czas sprawdzianu dla działalności operacyjnej przewoźników lotniczych. Prawdopodobnie podejmą oni wszelkie racjonalne środki aby uniknąć opóźnień lub odwołania lotów. Jeśli jednak...

Holizm prawniczy i nowe zawody prawnicze

Rolą prawnika jest ustalenie nie tylko celu jaki Klient chce osiągnąć, lecz także przyczyn dla których chce go osiągnąć. Czy zatem prawo jest nauką społeczną która wymaga podejścia holistycznego? Holizm (z greckiego holos, czyli całość) to filozoficzna koncepcja...

Nowe zasady  sprzedaży produktów rolnych lub spożywczych oraz wyrobów rękodzieła wytworzonych w gospodarstwie rolnym

Od dnia 1 stycznia 2022 r. obowiązuje Ustawa z dnia 29 października 2021 r.[1] o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników, która wprowadza obowiązek każdej gminy do wyznaczenia miejsca do prowadzenia handlu w piątki i soboty....

Pojęcie okoliczności nadzwyczajnych a prawo linii lotniczej do odszkodowania – cz. II

Niniejszy artykuł jest kontynuacją rozważań dotyczących działalności operacyjnej przewoźnika lotniczego oraz podjęcia przez niego wszelkich racjonalnych środków, by uniknąć opóźnień lub odwołań lotów1.Jak wskazaliśmy, jedną z okoliczności nadzwyczajnych, na które...

Przywiąż się do nas

Klienci wybierają nas i zostają z nami na lata ponieważ:

  • Nasi prawnicy to skuteczni specjaliści z wieloletnim doświadczeniem, którzy doradzają Klientom zarówno publicznym jak i prywatnym.
  • Świadczymy usługi prawne rzetelnie, oferując najwyższy standard obsługi oraz elastyczność w zakresie ustalania zasad współpracy bez skomplikowanych struktur.
  • Potrafimy przewidzieć ścieżkę rozwoju projektów i budować zespół doradców zgodnie z potrzebami Klienta.
  • Współpracujemy z ekspertami branżowymi – inżynierami, naukowcami
    i wybitnymi praktykami.
  • Publikujemy, prowadzimy szkolenia i bierzemy udział w debatach, kongresach i konferencjach, a także pełnimy funkcje społeczne 
    w organizacjach sektorowych związanych z naszą specjalizacją.
  • Przede wszystkim z pasją zaczynamy i kończymy naszą pracę.

Dlatego – przywiąż się do nas!

JUSTYNA BÓJKO

Radca prawny, Partner Zarządzający
Radca prawny, Partner w kancelarii JBW, twórczyni think tanku Forum Infrastruktury, Członek
Instytutu Prawa Nowych Technologii i Ochrony Danych Osobowych Uczelni Łazarskiego w
Warszawie.
Specjalizuje się w doradztwie w procesie inwestycyjnym. Posiada doświadczenie w doradztwie
prawnym przy realizacji inwestycji kubaturowych i infrastrukturalnych, przygotowaniu analiz dla
inwestorów, przygotowaniu umów w procesie budowalnym oraz projekt managemencie inwestycji
budowlanych.
Specjalizuje się w doradztwie prawnym w zakresie infrastruktury (w tym infrastruktury krytycznej)
oraz cyberbezpieczeństwa. Zajmuje się prawnymi zagadnieniami w zakresie środowiska, energetyki
oraz infrastruktury. W zakresie regulacji stanów prawnych, projektowania i budowy doradzała w
zakresie infrastruktury liniowej takiej jak drogi, koleje, sieci ciepłownicze, energetyczne, gazowe i
telekomunikacyjne, inwestycje wodne, portowe oraz związane z infrastrukturą morską i pod wodami
płynącymi. Uczestniczyła także w przygotowaniu projektów regulacji i umów z zakresu PPP oraz
doradzała przy procesach inwestycyjnych z wykorzystaniem majątku kolejowego.
Doradzała w zakresie nabycia majątku przy największych transakcjach prywatyzacyjnych w Polsce –
w sektorze hutniczym, stalowym, stoczniowym, wydobywczym i przemysłowym.
Zajmowała się zagospodarowaniem gruntów poprzemysłowych – hut, stoczni, zakładów sektora
stalowego i wydobywczego. Świadczyła usługi doradztwa prawnego przy rewitalizacji,
przekształceniu oraz nowych projektach inwestycyjnych.
Reprezentuje Klientów w postępowaniach sądowych i administracyjnych związanych z procesami
budowy infrastruktury, rozliczenia inwestycji, roszczeń związanych z robotami budowlanymi.
Doradza w sprawach z zakresu zamówień publicznych, a także prowadzeniu sporów związanych z
roszczeniami budowlanymi.
Ekspertka prawa rynku rolnego – specjalizujący się w regulacjach UE z zakresu zielonego ładu i
pozarolniczych form działalności.
Obecnie rozwija także praktykę z zakresu prawa ochrony środowiska, popularyzacji ESG i zasad
zrównoważonego rozwoju.
Konsultantka think tanku Forum Infrastruktury, pomysłodawczyni i współautorka Zeszytów
Infrastruktury Krytycznej, jest także autorką szeregu publikacji.
Specjalizacje: prawo cywilne, gospodarcze, obrót nieruchomościami i prawo budowlane,
infrastruktura w tym infrastruktura krytyczna, inwestycje i planowanie przestrzenne, zamówienia
publiczne, prawo nowych technologii, cyberbezpieczeństwo, ochrona środowiska i prawo rolne.