W niniejszym artykule postanowiliśmy przyjrzeć się pracom na projektem ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych. Szczególnie interesuje nas wywołujący kontrowersje systemowe i prawne kontekst plasowania udziałów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością na platformach crowdfundingowych. Nie rozstrzygając dalszych legislacyjnych losów przyjęcia takiej lub owej propozycji regulacyjnej, staramy się w dalszej części ocenić jego skutki.
JBW sygnalizuje, iż celem ww. projektu jest:
– zapewnienie stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 1);
– implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/338 z dnia 16 lutego 2021 r. zmieniającej dyrektywę 2014/65/UE w zakresie wymogów informacyjnych, zarządzania produktami i limitów pozycji oraz dyrektywę 2013/36/UE i (UE) 2019/878 w zakresie ich zastosowania do firm inwestycyjnych w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (Dz.U. L 68 z 26.02.2021, str. 14).
Założenia legislacyjne.
Zgodnie z Oceną Skutków Regulacji przepisy rozporządzenia 2020/1503 będą stosowane od dnia 10 listopada 2021 r. Natomiast zgodnie z art. 4 dyrektywy 2021/338 państwa członkowskie są zobowiązane przyjąć i opublikować przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania tej dyrektywy do dnia 28 listopada 2021 r. i stosować je od dnia 28 lutego 2022 r. Przepisy rozporządzenia wprowadzają w Unii Europejskiej jednolite zasady dotyczące finansowania społecznościowego (European Crowdfunding Service Provider, ECSP), tzw. crowdfundingu. Finansowanie społecznościowe jest rozwiązaniem z dziedziny technologii finansowej, które zapewnia małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP), w szczególności przedsiębiorstwom typu start-up, alternatywny dostęp do finansowania. Jest ono realizowane za pośrednictwem platformy crowfundingowej, tj. rozwiązania cyfrowego udostępnianego w Internecie otwartemu gronu odbiorców przez dostawcę usług crowdfundingowych, służącego do prowadzenia zbiórek crowfdundingowych.
Rozporządzenie w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych dotyczy platform crowdfundingowych:
– działających w tzw. modelu udziałowym, w którym inwestor, w zamian za wpłatę, obejmuje papiery wartościowe (najczęściej akcje) wyemitowane przez właściciela projektu, oraz
– ułatwiających udzielanie pożyczek społecznościowych.
Rozporządzenie przyznaje dostawcom usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych swobodę świadczenia usług w całej Unii Europejskiej, jednocześnie nakładając na nich konieczność spełniania określonych obowiązków organizacyjnych. Rozporządzenie zawiera także rozwiązania podnoszące poziom ochrony inwestorów.
W zakresie implementacji dyrektywy 2021/338 projekt przewiduje ograniczenie złożoności regulacyjnej i związanych z tym kosztów ponoszonych przez firmy inwestycyjne, przede wszystkim w zakresie wymogów informacyjnych, zarządzania produktami i limitów pozycji, w celu złagodzenia skutków pandemii Covid-19 i wsparcia gospodarki.
Eksperci JBW zwrócili uwagę na:
Uwaga o charakterze generalnym odnosiła się do tego, iż analizując projekt ustawy odnosi się wrażenie, iż w większym stopniu dotyczy on organizacji i trybu wykonywania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych niż przedstawia szczególne wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych. O tym świadczy konstrukcja projektowanego aktu normatywnego wskazująca przede wszystkim zasady odnoszące się do zachowania tajemnicy zawodowej, przechowywania dokumentacji, sankcji administracyjne za naruszenie przepisów ustawy i środki naprawcze, odpowiedzialność cywilna w związku z arkuszem kluczowych informacji inwestycyjnych, przepisy karne czy też szereg przepisów penalizujących zawartych w części odnoszącej się do zmian w przepisach.
Szereg zapisów oceniono jako wysoce restrykcyjne i sprawiające, że celowość i skuteczność prowadzenia działalności w ramach finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych przestają mieć jakikolwiek sens praktyczny. Według naszej oceny przedłożona regulacja, wbrew wcześniejszym publicznym Stanowiskom Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, w wielu aspektach zrównuje podmioty świadczące usługi finansowania społecznościowego dla celów gospodarczych z domami (biurami) maklerskimi.
Uwagi szczegółowe dotyczyły kwestii: sposobu określania właściwego języka dla, tzw. Kluczowego Dokumentu Informacyjnego; odstąpienia przez biegłego audytora lub firmy audytorskiej od obowiązku poinformowania rady nadzorczej i zarządu o ustaleniach kontrolnych; sposobu naliczania opłat na rzecz nadzoru oraz umożliwienia spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością plasowania udziałów na platformach crowdfundingowych i prowadzenia akcji marketingowo-promocyjnej. Ta ostatnia uwaga została opisana następująco.
W naszej ocenie wyżej wymienione regulacje uniemożliwią mikro, małym i średnim spółkom -przeważnie zakładanym w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – plasowania swojej oferty na platformach dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego. Wprawdzie projektodawca wskazuje w Uzasadnieniu do projektu ustawy, iż takie podmioty będą mogły poszukiwać finansowania poprzez pożyczki lub emisję obligacji, to jak się wydaje nie bierze on pod uwagę tego, że takie formy finansowania podnoszą poziom zadłużenia tych podmiotów, które ten parametr finansowy starają się w maksymalnym stopniu optymalizować. Wydaje się również, iż taka regulacja przyniesie skutek odwrotny do zakładanego przez ustawodawcę unijnego, który w Motywie 3 do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 stwierdza, że „Finansowanie społecznościowe może przyczynić się do zapewnienia MŚP dostępu do finansowania oraz do dokończenia budowy unii rynków kapitałowych. Brak dostępu do finansowania dla MŚP stanowi problem nawet w tych państwach członkowskich, w których dostęp do finansowania przez banki pozostawał stabilny przez cały okres kryzysu finansowego. Finansowanie społecznościowe pojawiło się i stało uznaną praktyką finansowania działalności gospodarczej osób fizycznych i prawnych. Takie finansowanie odbywa się za pośrednictwem platform internetowych, działalność gospodarcza jest zazwyczaj finansowana przez dużą liczbę osób lub organizacji, a przedsięwzięcia gospodarcze, w tym przedsiębiorstwa typu start-up, pozyskują stosunkowo niewielkie kwoty pieniędzy.” W związku z powyższym sugerujemy rozważenie dopuszczenia plasowania udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością na platformach dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego.
Rozstrzygnięcia po konferencji uzgodnieniowej.
21 czerwca br. miała miejsce Konferencja Uzgodnieniowa prowadzona on-line przez Ministerstwo Finansów (autora projektu ustawy), podczas której omówione zostały uwagi do niej. Spośród przyjęty i wyjaśnionych uwag dotyczyło to wszystkich wymieniane jako szczegółowe, w tym jak się wydaje najbardziej newralgiczna dla środowiska crowdfundingu, tj. możliwości plasowania udziałów sp. z o.o. Ministerstwo Finansów przedkładając II wersję projektu ustawy zaproponowało wprowadzenie art. Art. 55. W brzmieniu Podmiot, który w dniu wejścia w życie ustawy wykonuje działalność polegającą na prowadzeniu publicznie dostępnego internetowego systemu informacyjnego kojarzącego inwestorów z właścicielami projektów ubiegającymi się o finansowanie przedsięwzięć gospodarczych ze środków pochodzących z oferowanych przez nich udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, może prowadzić swoją działalność na zasadach dotychczasowych do dnia 9 listopada 2023 r.
Zgodnie z tym rozstrzygnięciem Projektodawca w Uzasadnieniu do projektu ustawy przedstawia następujące stanowisko Art. 55 jest przepisem przejściowym związanym z proponowaną nowelizacją KSH. Proponuje się odroczenie terminu wejścia w życie zakazu kierowania propozycji objęcia lub nabycia udziałów w spółkach z o.o. do nieoznaczonego adresata o dwa lata, tj. do dnia 9 listopada 2023 r. Jednocześnie projektowany przepis umożliwi podmiotom, które dotychczas prowadziły publicznie dostępny internetowy system informacyjny kojarzący inwestorów z właścicielami projektów ubiegającymi się o finansowanie przedsięwzięć gospodarczych ze środków pochodzących z oferowanych przez nich udziałów w spółkach z o.o., kontynuację tej działalności do tego terminu. Dwuletni okres przejściowy umożliwi upowszechnienie formy prostej spółki akcyjnej jako najkorzystniejszej formy prowadzenia działalności przez mikroprzedsiębiorców i przedsiębiorców typu start-up.
Ekspert JBW komentuje.
Przyjmując do wiadomości powyższe rozstrzygnięcie legislacyjne sygnalizujemy nasz niepokój związany z 2 letnim „moratorium” na niestosowanie obostrzeń wynikających z możliwości plasowania udziałów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością na platformach crowdfundingowych. Uważamy bowiem, iż takie rozstrzygniecie w istocie nie załatwia „sprawy” uniemożliwiającej spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością dostępu do źródeł finansowania, lecz jedynie odsuwa problem w czasie. Uważamy bowiem, iż te podmioty prawne powinny mieć prawo lokowania swoich udziałów na platformach crowdfundingowych bez terminowo.
Ponadto, znana w środowisku prawniczym praktyka powoływania, tzw. prostych spółek akcyjnych, wskazuje iż ten rodzaj formy prawnej spółki kapitałowej raczej nie jest w chwili obecnej popularnym wyborem wśród przedsiębiorców i niewiele na to wskazuje, iż szybko się upowszechni. Spółka ta jest wewnętrznie konstrukcyjnie niespójna na poziomie ładu korporacyjnego, rodzi wiele kontrowersji na gruncie praw i obowiązków zarówno przedsiębiorców, akcjonariuszy jak i inwestorów, zaś jej prowadzenie może w istocie nie być prostsze (z punktu widzenia np. podatkowego, proceduralnego, compliance) niż w przypadku pozostałych dwóch form spółek kapitałowych.
Sygnalizujemy ponadto, iż w modelowym środowisku dla crowdfundingu, wywodzącym się z państw anglosaskich (głównie USA i UK) w tego typie obrocie znajdują się przede wszystkim udziały (shares), podczas gdy akcje (stocks) są przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych, takich jak giełdy papierów wartościowych. Crowdfunding udziałowy był historycznie rzecz biorąc alternatywą do pozyskiwania środków finansowych na rynkach giełdowych, funduszach venture capital (private equity) czy też, tzw. aniołów biznesu.
Kancelaria JBW wspiera Cloud Community Europe Polska (CCEP) w procesie opiniodawczym i legislacyjnym do projektu ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych.
Powyższe uwagi zostały wniesione przez Dr Marcina Danieckiego, współpracującego z CCEP, z którym kancelaria współpracuje. Zapraszamy do śledzenia prac nad projektem i naszych komentarzy.
Dr Marcin Daniecki
